W dobie sprzedaży prowadzonej równolegle w wielu kanałach na kilku rynkach jednocześnie mówi się, że wyrób jest kompletny jedynie wtedy, gdy zestawi się go z aktualną i kompletną informacją o nim. Stąd potrzebny jest standard, rozumiany jako wzorzec informacji produktowych, z którego mogą korzystać zarówno właściciele marek, jak i sieci handlowe.
Jeszcze nie tak dawno temu Globalna Sieć Synchronizacji Danych (Global Data Synchronisation Network, GDSN) była równolegle traktowana jako technologia oraz standard opisu, przetwarzania i wymiany informacji produktowych. Dziś GS1 wyznacza nowy standard: Globalny Model Danych (Global Data Model, GDM), który traktuje zdecydowanie szerzej porządkowanie informacji niezbędnych do sprawnej obsługi procesów sprzedażowych.
CFG – Customs Goods Forum - Forum Dóbr Konsumenckich ogłosiło wspomniany standard jako jeden z najważniejszych projektów w ramach koalicji działań na rzecz poprawy jakości informacji produktowych oraz zmniejszenie niespójności w procesach wymiany danych.
Ma to na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się niewłaściwych identyfikacji wyrobów wpływających na niepotrzebne koszty dla właścicieli marek i sprzedawców detalicznych. Zatem GDM to nie tylko standard, ale i również doskonałe zabezpieczenie przed utratą właściwych parametrów sprzedaży oraz potencjalną erozją zaufania konsumentów, zwłaszcza w handlu elektronicznym.
W koalicję poprawy jakości danych oraz wdrożenie i popularyzację standardu Globalnych Modeli Danych włączyły się min. największe globalne marki takie jak: Aeon Co., Ltd., Ahold Delhaize, Ajinomoto, Barilla, Colgate-Palmolive, Danone, GlaxoSmithKline Consumer Healthcare, Heineken, Henkel, IGA, Jerónimo Martins, Johnson & Johnson, Kellogg Company, L’Oréal, Land O’Lakes, METRO AG, Migros Ticaret, Nestlé, PepsiCo, Savencia, The Coca-Cola Company, The J. M. Smucker Company, Procter & Gamble, Unilever, a także Walmart.
Jeden model, czyli komplet niezbędnych danych
Globalne Modele Danych, to uszeregowany zbiór atrybutów - cech opisujących wyroby. Atrybuty to między innymi identyfikator GTIN, nazwy wyrobu, marka, wymiary, masa netto, masa brutto, szczegółowy opis, informacje o przechowywaniu, itp. Docelowo wszystkie branżowe Modele Danych powinny zaspokajać bieżące potrzeby wszystkich uczestników rynku w poszczególnych sektorach.
Dziś dostępne są modele precyzyjnie opisujące niezbędne dane w następujących sektorach:
- Food – żywność,
- NearFood – chemia gospodarcza,
- PetFood – karmy dla zwierząt,
- Alchohol&Bev. – wyroby alkoholowe i napoje,
- Tobacco – Wyroby tytoniowe.
Zgodnie z Rys. 1. atrybuty zostały podzielone na warstwy związane z regionalizacją.
Te znajdujące się w centrum - „Rdzeń” są uniwersalne i obowiązują na całym świecie. Kolejne, czyli „Globalne” dotyczą informacji branżowych obowiązujących niezależnie od kraju publikacji danych.
Dwie ostatnie warstwy, czyli „Regionalne” dotyczą wymogów np. Unii Europejskiej, a „Lokalne” są związane z rodzimym rynkiem, czyli np. zgodne z obowiązującymi potrzebami w Polsce. Szczegółowy rozkład liczby atrybutów w poszczególnych modelach przedstawia Tab.1.
Krajowe organizacje GS1, zajmujące się standaryzacją danych produktowych, uruchomiły GDM dla poprawy jakości informacji produktowych. Jest to szczególnie ważny oręż dla branży spożywczej, głównie ze względu na zachowanie bezpieczeństwa konsumenta. Obecnie GDM należy traktować jako standard opisu produktu, natomiast GDSN oraz inne systemy katalogowe jako platformy i rozwiązania technologiczne ułatwiające spełnienie warunków tego standardu.
W celu przeprowadzenia priorytetyzacji istotności atrybutów występujących
w poszczególnych warstwach międzynarodowe i lokalne Grupy Robocze wprowadziły dodatkowy podział uwzględniając wymagalność. Zatem w Modelach Danych dodatkową cechą każdego atrybutu jest to, czy jest bezwzględnie wymagalny (Mandatory), czyli bez którego wypełnienia nie uda się zamknąć tzw. rejestracji wyrobu. Ponadto występują również atrybuty wymagalne zależnie (Conditional), czyli takie których występowanie jest istotne
z punktu widzenia określonych warunków. Np. jeśli produktem są ryby, to dostawca powinien uzupełnić opis wyrobu np. o miejsce połowu oraz dane dot. narzędzi połowowych. Pozostałe atrybuty mają charakter uzupełniający, czyli opcjonalny (Optional). Analizę aktualnej wymagalności branżowych modeli danych przedstawia Tab. 2.
Jak to robimy w Polsce
W Polsce, za sprawą wdrożenia Globalnej Sieci Synchronizacji Danych (GDSN), skupiono największych i najbardziej aktywnych producentów głównie zarówno wyrobów spożywczych, jak i chemii gospodarczej oraz detalistów w Grupie Roboczej pod nazwą GS1/GDM/GDSN. Wzorem innych krajów polska grupa współpracuje przy optymalizowaniu procesów związanych z nowoczesną synchronizacją informacji o wyrobach.
Jeszcze zanim powstała ogólnoświatowa inicjatywa GDM, uczestnicy grupy opracowali Polski Model Danych Produktowych / Podstawowych jako listę cech opisowych, niezbędnych
w rejestracji wyrobów u większości rodzimych odbiorców. Zgodnie z przyjętą procedurą
w grudniu 2019 roku model ten został zharmonizowany do GDM.
Polski Model definiuje atrybuty wyrobów FMCG z podziałem na Food (wyroby spożywcze) oraz Near Food (chemię gospodarczą itp.). Od marca 2021 roku w ramach uruchomionych prac aktualizacyjnych zebrano i przedyskutowano szereg postulatów oraz wniosków dotyczących uzupełnienia, a także wprowadzenia zmian będących odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku.
Przełom czerwca i lipca br. to moment, w którym grupa kolegialnie zatwierdza obecny znowelizowany kształt Polskiego Modelu, który jest zgodny z GDM.
Dziś Model obejmuje około 200 atrybutów wystarczających do prawidłowej identyfikacji
i opisu najpopularniejszych wyrobów FMCG (patrz Rys. 2.).
Polski Model Danych Produktowych FMCG po planowanych zmianach:
Food – Żywność
195 atrybutów ogółem, w tym 66 wymagane (28 GDM wymagane)
Near Food – pozostałe artykuły w tym chemia gospodarcza
224 atrybutów ogółem, w tym 67 wymaganych (27 GDM wymagane) *
*Zestawienie atrybutów Polskiego Modelu 2021 i zgodności z GDM
Wypracowany przez Grupę Roboczą GS1/GDM/GDSN wzorzec składa się z atrybutów wymagalnych, czyli takich, bez których dostawca nie może zamknąć rejestracji wyrobu, oraz opcjonalnych, a więc tych, które należy uzupełnić w przypadku pojawienia się określonych warunków. Dotyczy to np. spełnienia wymogów regulacji unijnej 1169/WE dla wyrobów spożywczych, lub w celu lepszego, pełniejszego opisu produktu.
Oceń swój model danych produktowych
Do przeprowadzenia samooceny własnych modeli produktowych organizacja GS1 przygotowała specjalny arkusz, za pomocą którego można przeprowadzić dwie analizy. Pierwsza to zbadanie zgodności własnego modelu z modelem GDM. Tu należy wprowadzić sekwencje atrybutów używanych we własnym modelu. W odpowiedzi arkusz zwraca informacje dotyczące obecności danego atrybutu w Globalnym Modelu Danych oraz wskazuje, czy dana pozycja dotyczy informacji globalnych, regionalnych, czy wykracza poza zakres typowego modelu.
Kolejna analiza to filtrowanie atrybutów zgodnie z obecnie obowiązującymi modelami dla sektorów: Food (wyroby spożywcze), Near Food (chemia gospodarcza), Pet Food (karmy dla zwierząt), Alcohol & Beverages (napoje alkoholowe) oraz Tobacco (wyroby tytoniowe). Filtrowanie atrybutów w poszczególnych modelach branżowych jest intuicyjne i pozwala kompleksowo ustalić wymagalność obowiązujących pozycji. Każda z branż ma własną zakładkę, z której można dowiedzieć się, jaka jest prawidłowa nazwa atrybutu oraz jego definicja, jaki jest status poszczególnych atrybutów (wymagany/opcjonalny), jakie są opcjonalne warunki występowania niektórych atrybutów i jak atrybuty zostały przypisane
do poszczególnych regionów.
Narzędzie do samoanalizy dostępne jest już na stronie GS1 Polska. Umożliwia ono weryfikację list atrybutów własnych, lub atrybutów grupy podmiotów w regionie. Aby sprawnie przeprowadzić analizę, warto jednak skorzystać ze wsparcia ekspertów.
Więcej informacji na temat Globalnych Modeli Danych znajduje się na stronie internetowej: https://www.gs1pl.org/gdm-globalne-modele-danych/modele-do-pobrania
Korzyści
Globalne Modele Danych systematyzują zakresy informacyjne niezbędne do prowadzenia sprawnej obsługi procesów sprzedażowych. Dzięki nim zarówno detaliści, jak i dostawcy mają wiedzę, które dane są ważne globalnie, jak i to, co jest istotne z regionalnego punktu widzenia (np. w Unii Europejskiej).
Narzędzie do samooceny daje możliwość weryfikacji własnych list atrybutów niezbędnych
do zaspokojenia potrzeb własnych lub grupy podmiotów w regionie.
Polski Model Danych zharmonizowany do GDM to gwarancja użycia takich cech opisowych, które spełniają wymagania większości odbiorców działających w kraju. To również pewność, że dane sporządzane wg tego wzoru są zgodne porządkiem obowiązującym w innych krajach. To także ułatwienie i uproszczenie metod zestawiania informacji produktowych, które mają bezpośredni wpływ na jakość rozumianą jako umniejszanie błędów w relacjach dostawca
– sieć handlowa.
Jeśli chcesz mieć wpływ na kształt modelu i czynnie uczestniczyć w pracach ww. grupy zgłoś się do autora artykułu:
dr inż. Krzysztof Muszyński: (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., tel. +48 61 850-48-77, kom. +48 510 093 558), Data Quality Project Manager w zakresie GDM/GDSN w Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytucie Logistyki i Magazynowania.
